ماجرای خبرنگاری امیرکبیر و انتشار خبر جعلی مرگش
تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۴۴۹۳۶
شاید کمتر کسی بداند «امیرکبیر» که بسیاری او را به کیاست و زمامداری حکومت در تاریخ میشناسند، زمانی روزنامه نگارِ روزنامهای بود که خود در ایران تاسیس کرد.
به گزارش ایسنا، «وقایع اتفاقیه» که امروز سالگرد انتشار نخستین شماره آن در ایران به سال ۱۲۲۹ شمسی است، توسط میرزا محمدتقیخان فراهانی معروف به امیرکبیر منتشر شد و بعدها همین روزنامه که زمانی خودِ او بانی انتشارش شده بود، محملی برای درج اخبار پایین کشیدنش از صدارت و البته خبر ساختگی مرگش شد!
آغاز سلطنت ناصرالدین شاه مصادف با اوضاع آشفته ایران بود و در هر گوشه سرزمین، یک علم طغیان برافراشته و آتش کین برافروخته بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او پس از فرو نشاندن شورشها و خواباندن فتنهها و خنثی کردن دسیسهها دست به اصلاحات و اقدامتی جدی زد و از جمله اقدامات مفید امیرکبیر به روزگار صدارتش، ایجاد روزنامهای بود به نام «وقایع اتفاقیه».
این روزنامه به یک اعتبار دومین روزنامه در ایران محسوب میشد و به اعتباری دیگر سومین روزنامه بود. «وقایع اتفاقیه» قطعا دومین روزنامهای است که به زبان فارسی در ایران منتشر شد. (نخستین کاغذ اخبار بود که در سال ۱۲۱۶ به همت میرزا صالح شیرازی در زمان سلطنت محمدشاه منتشر میشد و عمر این روزنامه بیش از سه سال طول نکشید.) و از نظر توالی تاریخ انتشار روزنامه در ایران سومین محسوب میشود. زیرا قبل از انتشار «وقایع اتفاقیه»، روزنامه دیگری با عنوان فارسی «شعاع روشنایی» توسط مبلغان مذهبی امریکایی در شهر ارومیه منتشر میشد.
اولین شماره «وقایع اتفاقیه» عنوان دقیقی نداشت و از شماره دوم بود که به این نام خوانده شد. هر شماره از این روزنامه یک هفته طول میکشید که منتشر شود.
لوگوی روزنامه وقایع اتفاقیه
روزنامه وقایع اتفاقیه تا شماره شانزدهم (۲۱ رجب ۱۲۷۶ قمری) روزهای جمعه منتشر میشد و از آن پس روزهای پنجشنبه انتشار یافت. این روزنامه در چهار تا هشت صفحه با چاپ سنگی در ۶۰۰ تا ۷۰۰ نسخه منتشر میشد و مطالبش شامل اخبار پایتخت و ولایات، اخبار خارجه، مقالات علمی و ادبی، نرخ کالا و خواربار به اضافه اعلانات و آگهیهای دولتی و خصوصی بود که بابت هر سه سطر یک ریال میگرفت. روزگار اوج این روزنامه که در زمان امیرکبیر بود به انتشار اطلاعاتی درباره مدرسه دارالفنون هم اختصاص داشت.
نسخهای از روزنامه وقایع اتفاقیه
روزنامه وقایع اتفاقیه برای مردم عادی نبود؛ چراکه قیمت آن به صورت تکفروشی ۱۰شاهی یعنی معادل قیمت یک مرغ بود! حق اشتراک ششماهه آن یک تومان و دو ریال و حق اشتراک یکساله دو تومان و چهار ریال بود که این هزینه زیادی برای مردم عادی بود؛ بنابراین خوانندگان این روزنامه از اعیان بودند. صاحبامتیاز روزنامه، وزارت انطباعات دولتی و محل انتشار آن در مطبعه سنگی به سرکاری و استادی عبدالمحمد در نزدیکی دروازه دولاب بود.
نکته جالب توجه اینجاست که تا زمانی که امیرکبیر صدارت را بر عهده داشت، حتی برخی از اخبار داخل روزنامه وقایع اتفاقیه را خودش مینوشت.
مدیریت روزنامه را حاجی میرزا جبار تذکرهچی، که بعدها ملقب به ناظم المهام شد، بر عهده داشت و مترجمی وقایع اتفاقیه هم با ادوارد برجیس انگلیسی بود. محرر روزنامه عبدالله نامی بود که روزنامه به خط خوش نستعلیق او بود و در چاپخانه حاجی عبدالمحمد واقع در دروازه دولاب چاپ میشد.
از روزنامه وقایع اتفاقیه در مجموع ۴۷۱ شماره انتشار یافته است و از شماره ۴۷۲ عنوان روزنامه به «دولت علّیه ایران» تغییر یافته است. ضمن اینکه شماره ۴۷۱ آن بی نام منتشر شد. از مجموع ۴۷۱ شماره، ۴۱ شماره در عهد صدارت امیرکبیر انتشار یافت و انتشار شماره ۴۲ فرمان عزل امیرکبیر و انتصاب میرزا آقاخان به صدارت را دربرداشت.
روزنامه «دولت علیه ایران»
در بخشی از این متن خبری که به عزل امیرکبیر اختصاص داشت و در روزنامه وقایع اتفاقیه منتشر شد، آمده بود:
«باقتضای رای جهان آرای ملوکانه، صلاح و صرفه ملک و دولت و خیر و ثواب، امور سلطنت را در این معنی ملاحظه فرمودند که میرزاتقی خان را از پیشکاری دربار همایون و مداخله در امور داخله و خارجه و منصب امارت نظام و لقب اتابکی و ... ذلک و کل اشغال و مناصبی که به او محول بود به کلی خلع و معزول فرمایند ...»
در شماره ۵۲ (پنجشنبه ۷ ربیع الثانی) توطئه تکوین یافته و خبر درگذشت میرزا محمدتقیخان فراهانی را بدین شرح نگاشته بودند:
«میرزاتقی خان که سابقا امیرنظام و شخص اول این دولت بود، در شب شنبه هجدهم ماه ربیع الاول در کاشان وفات یافته است.»
با توجه به قتل امیرکبیر و درج خبر درگذشت او در ۱۸ ربیع الاول به خوبی روشن میشود که پس از آنکه امیرکبیر را به قتل رساندند، چگونه درصدد توجیه مرگ او برآمده و اخبار را چگونه درج کردهاند؛ خبری که همه میدانستند جعلی است.
بخشی از مطالب منتشرشده در این گزارش برگرفته از اطلاعات مقالهای با نام «وقایع اتفاقیه» به قلم جمشید کیان فر است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: خبرنگار امیرکبیر روزنامه وقایع اتفاقیه منتشر می شد منتشر شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۴۴۹۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا کمتر شاهد خبرنگاری تحقیقی و پژوهشی هستیم؟
غلامرضا آذری استاد ارتباطات در گفتگو با خبرنگار پژوهش خبرگزاری آنا در پاسخ به این سوال که چقدر در حوزه رسانه و ارتبطات در دهه اخیر به مطالعات و ره آوردهایی تازه دست پیدا کردیم، گفت: اگر بخواهیم واقع بینانه بگویم در این سالها نسبتا خیلی خوب نتوانستیم در حوزه مطالعات و نظریههای جدید ارتباطاتی گام برداریم. تلاشهایی در دولتهای گذشته برای پژوهش صورت گرفته، اما نبود بودجه لازم و مکفی و نبود فضای لازم برای کار پژوهشی در این سالها باعث شده تا ان طور که ترسیم کرده بودیم از رشد لازم برخوردار نشویم. دلیل دیگری هم هست و این که انتصاب مدیران در مقاطع کوتاه و نبود توجه از جانب آنها به بحث پژوهش است. مورد بعدی دیگر این که رسالههای دکتری، عادلانه و به ترتیب واقعیت تخصیص و توزیع نمیشود و به عنوان مثال رسالههایی که میتواند خط مشیهای علمی و پژوهشی گسترده داشته باشند به پژوهشگران متخصص و زبده سپرده نمیشود.
وی ادامه داد: در همین دانشگاه آزاد که بنده سابقه چند دهه تدریس را در آن دارم باید بگویم که نبود مرکز پژوهشی کاربردی در آن که تحقیقها جنبه عملیاتی داشته باشند و همچنین اختصاص ندادن بودجه مکفی سبب شده تا خیلی ره آورد مثبتی را شاهد نباشیم. امیدوارم که در سالهای اخیر این پژوهش و تحقیقات به سمتی هدایت شود که اساتید و دانشجویان در حل مسیله و کشف نظریههای جدید پیشقدم شوند.
وی در خصوص این که چقدر توانستیم در این سالها خبرنگار تخصصی و ژرف نگر تربیت کنیم این طور پاسخ داد: خبر از نظر من یکی از حوزههای موفق است، اما در همین حوزه توزیع عادلانه نداشتیم. دردانشگاههای علامه، تهران، سوره و آزاد که به صورت جدی به تربیت دانشجویان این رشته میپردازند اگر یک اماری بگیریم که از مجموع فارغ التحصیلان انها چقدر جذب بازار کار رسانه شدند به یک نمره قابل قبولی دست پیدا نمیکنیم، اما در همین فضای کار خبری وروزنامه نگاری میبینیم که از رشتههای دیگری مثل فنی و مهندسی، پزشکان، پیراپزشکان و ... وجود دارند که خیلی موفق هم ظاهر شدند و کار میکنند. به نظرم بخشی از کار خبری ذاتی و وراثتی است و بخش دیگر آن وظایف دانشگاهها و موسسات پژوهشی است. در کل باید بگویم که فعالانی که در این حوزه مشغول به کار هستند به صورت جدی و پرتلاش ظاهر شدند با بضاعت مالی اندکی که در این شغل و در مقایسه با کشورهای دیگر شاهد هستیم که گاها حتی به چند برابر هم میرسد، اما میبینیم که خبرنگاران باعشق به کار خود مشغول هستند.
آذری ادامه داد: خبرنگاری پژوهشی را خیلی کمتر شاهد هستیم بطوریکه یک خبرنگار با تسلط برتمام جوانب یک موضوع به سراغ آن برود و سعی در واکاوی و ارائه یک تحلیل جامع نسبت به آن اقدام کند. با رصدی که در این سالها نسبت به خیلی از موضوعات منتشر شده در رسانهها داشتم شاهد هستم که خبرنگاران به سراغ تولید مطالب سطحی و کپی از سایر همکاران مشغول هستند و البته باید بگویم که شاید یکی از دلایل آن مسائل مالی باشد که سبب شده ژرف نگری و توجه به عمق موضوعات را در آثار خبرنگاران شاهد نباشیم.
انتهای پیام/